Aanpak dikastocratie
De afgelopen jaren is het evenwicht tussen democratie en rechterlijke macht scheef gegroeid. De politieke beslissingen van rechters, waaronder de Raad van State, reiken steeds verder; en steeds kleiner wordt daarmee de bewegingsruimte van regering en parlement. Dit komt onder meer door de wildgroei van ‘internationaal recht’ - een geheel aan ‘afspraken’ die via de artikelen 93 en 94 van onze Grondwet direct doorwerken in ons nationale rechtsstelsel en - daarmee - ruimte geven aan Nederlandse rechters om hun eigen politieke opvattingen - via ‘rechtspraak’ - aan de samenleving op te dringen.
Forum voor Democratie vindt deze politieke rechtspraak onwenselijk. Rechters dienen wetten uit te leggen naar hun oorspronkelijke bedoeling, niet als een ‘levend instrument’ dat naar eigen inzicht wordt aangepast. Toetsing aan verdragen dient onmogelijk te worden - in lijn met het toetsingsverbod van artikel 120 Grondwet. Benoemingen in de rechterlijke macht moeten transparanter en democratischer, zodat een kleine ideologische elite zichzelf niet langer in stand kan houden. Ook de Raad van State moet hervormd worden: zijn adviserende rol blijkt vooral kartelpolitiek te ondersteunen en moet verdwijnen. Zo versterken we de democratie en zorgen we dat de wil van de bevolking weer leidend is.
Wij willen:
- Handhaven van het toetsingsverbod: We behouden artikel 120 van de Grondwet en verzetten ons tegen de oprichting van een constitutioneel hof, zodat rechters nooit wetten aan grondrechten kunnen toetsen en daarmee politieke macht naar zich toe trekken.
- Schrappen van artikelen 93 en 94 van de Grondwet: We beëindigen de directe werking van internationaal recht in het Nederlandse stelsel, zodat verdragen niet langer automatisch boven onze nationale wetten staan en rechters onze nationale wetten daar ook niet langer aan kunnen ‘toetsen’.
- Wet op de Rechtsvinding: We voeren een Wet op de Rechtsvinding in, zodat rechters de wet moeten interpreteren naar de oorspronkelijke bedoeling van de wetgever en niet langer eigen politieke opvattingen kunnen doordrukken.
- Artikel 3:305a BW aanpassen: We maken het onmogelijk dat organisaties namens het ‘algemeen belang’ rechtszaken voeren tegen de staat (zoals in de Urgenda-zaak), zodat beleid niet via de rechter kan worden afgedwongen.
- Parlementaire ondervragingscommissie voor rechters: We voeren een parlementaire ondervragingscommissie in, naar Amerikaans model, zodat de benoeming van leden van de Hoge Raad en de Raad van State democratisch gecontroleerd wordt.
- Afschaffen afdeling advisering Raad van State: We schaffen de adviserende afdeling van de Raad van State af, zodat deze niet langer karteladviezen kan uitbrengen die democratische besluitvorming ondermijnen.